А вы ведалі, што сапраўднае імя вядомага фалькларыста – Ноах?.. Ён нарадзіўся ў сям’і яўрэйскага купца ў Магілёве. Хлопчык вельмі часта і цяжка хварэў. З 15 гадоў Ноах увогуле не мог хадзіць. Лячыць яго павезлі ў Маскву, дзе Ноах і застаўся. Справа ў тым, што пакуль хлопчык лячыўся, бацька ажаніўся другі раз. Вяртацца ў дом, дзе стала панаваць мачыха, Ноах не хацеў. Як не хацеў вяртацца за мяжу яўрэйскай аседласці. І тады ён пайшоў на […]

Калі кажуць пра Уладзіміра Мулявіна, згадваюць найперш, што ён – расеец. Тым больш уражвае ягоны ўнёсак у беларускую культуру: “Песняры” – адзін з самых пазнавальных беларускіх брэндаў. Што цікава, у Беларусі Мулявін застаўся дзякуючы жонцы: яе запрасілі на працу ў філармонію, і сям’я пераехала ў Мінск. Пра незвычайны шлях Мулявіна да музыкі і “Песняроў”, пра складанасці, якія пераадольваў музыка, і ашаламляльныя поспехі – нашая гісторыя. Тэкст чытае Андрусь Такінданг.

Вы бачылі карціну Яна Матэйкі “Рэйтан. Заняпад Польшчы”?.. На палатне паказаны драматычны дзень у лёсе Рэчы Паспалітай, калі яе раздзіралі між сабой некалькі еўрапейскіх дзяржаў. Матэйка выпісаў пік канфлікту – частка шляхты кіравалася ў залю, каб падпісаць дамову аб падзеле. Але ім не даў пайсці адзін з дэпутатаў сойма. Ён сказаў: “Забіце мяне, але не забівайце Айчыну”. Гэты дэпутат – і ёсць наш герой Тадэвуш Рэйтан, наваградскі шляхціц, які да апошняга змагаўся за вольнасць краіны, […]

Вольны мастак, паэт космасу. Язэп Драздовіч найперш вядомы маляванымі дыванамі, але гэта вобраз паверхневы: ён быў яшчэ і разбяром, паэтам, скульптарам, археолагам, фалькларыстам, педагогам. Драздовіч выдаў першую ў Беларусі кнігу па астраноміі – “Нябесныя бегі”. Ён нарадзіўся ў сям’і, дзе гадавалася яшчэ пяць хлопчыкаў. Потым памёр бацька, і Драздовічы пераязджалі з месца на месца – шукалі таннай арэнды. Уратавала Вільня: сюды Язэп пераехаў з роднай Дзісны, тут пазнаёміўся з нашаніўцамі, заявіў пра сябе як пра […]

Жыццё гэтай пані мусіла скласціся шчасліва. Яна нарадзілася ў шляхетнай фаміліі Вішнявецкіх-Ляшчынскіх. Не мела ніякага клопату, забаўлялася хатнім тэатрам, чытала разумныя кніжкі. А потым выйшла замуж… У шлюбе яна перажыла 33 цяжарнасці! А мела толькі чатырох дзяцей. З іх да старасці дажыў адзін – Караль, той самы Пане Каханку. Ён першы разбіў сэрца Уршулі: аказаўся сынам непаслухмяным, аматарам буйных гульбішчаў. Другім у чарзе расчараванняў стаў муж: ён таксама любіў пагуляць. Адзінае адхланне – тэатр. Балазе, […]

У сувязі з гэтым імем вобраз паўстае сур’ёзны: мажны дзядзька ў гадах, у капелюшы, з кійком і пры вусах. Такі самы цяжкі, грунтоўны Колас сядзіць у задуменні на плошчы свайго імя. Але гэта толькі частка яго жыцця, паваенны час. А быў яшчэ малады настаўнік, які збіраў нелегальныя сходы, за што пасля сядзеў у турме. Быў палкі закаханы, які спісаў некалькі сшыткаў інтымнымі вершамі – і згубіў іх пасля ў цягніку. Быў саркастычны пісьменнік, які пасмейваўся […]

Паэт, для якога крыніцай сілы быў Пан Лес. Вера продкаў у прыроду, архетыповыя паняткі агню і зямлі насычаюць паэзію Анатоля Сыса і робяць яе пазнавальнай з некалькіх радкоў. Ён прайшоў шлях ад крыштальна чыстага юнака да бажавоўка, асацыяльнай асобы. Адныя бачылі ў гэтым падзенне і дэградацыю. Іншыя – гераічную адметнасць. Але ў любым выпадку галоўнае – паэзія Анатоля Сыса, без якой сучасная беларуская літаратура была б зусім іншай. Дый гісторыя “Тутэйшых”, беларускага Адраджэння – таксама. […]

Палітыка, публіцыстыка, мітынгі, валанцёрства, паэзія – усё гэта звязана з імем Цёткі, яркай асобы ХХ стагоддзя. А яшчэ была Алаіза – дзяўчынка, якая не любіла гатаваць, распавядала сяброўкам страшныя гісторыі і верыла ў вялікае каханне, якога так і не дачакалася. Алаіза Пашкевіч – асоба трагічная: яна многае аддала свету, імкнучыся за сваімі ідэаламі. Строгая знешне, яна не трывала п’яных кампаній і да ўсіх без выключэнняў звярталася на “ты”. І пры гэтым заставалася кранальнай, рамантычнай – […]

Беларускі навуковец, які стаў нацыянальным героем Чылі. Ужо ў 14 гадоў ён адзначыўся: паступіў у Віленскі ўніверсітэт, стаўшы самым юным студэнтам. Прадказальна, што ўлюбёны ў навуку юнак далучыцца да руху філаматаў. Якраз тады ён пазнаёміцца з Адамам Міцкевічам. Разам яны будуць сядзець па справе філаматаў, разам будуць бавіць час у Парыжы, і менавіта Міцкевіч распавядзе Дамейку, што ў Чылі шукаюць спецыяліста па металургіі… Дарэчы, між філаматаў Дамейка меў мянушку Жагота. Пад гэтым жа імем ён […]

Паэт з неадназначнай рэпутацыяй. Адны захапляліся ім як героем, іншыя называлі літаратурным клоунам, галасістым крыкуном і нахабай. Відавочна, чалавек, пра якога маецца столькі супрацьлеглых меркаванняў, сумным быць не можа. І сапраўды, Паўлюк Шукайла быў арыгінал. Ён нелегальна перайшоў мяжу Заходняй Беларусі, каб патрапіць у сацыялістычны рай БССР. Ён быў камсамольскім актывістам, і ў кабінеце ягоным віселі два партрэты: Карла Маркса – і Паўлюка Шукайлы. Ён дасылаў тэлеграмы ад імя Берыі і рэдагаваў маскоўскую газету “Кино”. […]